Prof. Monika Frąckowiak-Sochańska

Temat: Kryzys społeczny a kryzys zdrowia psychicznego 

Opis: Kryzysy społeczne destabilizują warunki życia jednostek, zaburzają poczucie bezpieczeństwa, obciążają stresem, który niejednokrotnie przekracza możliwości adaptacji. Refleksja o związkach intensywnych przemian oraz kryzysów społecznych z kondycją psychiczną jednostek była obecna w socjologii od samego początku – między innymi w myśli klasyków takich jak Comte i Durkheim.
Systematyczne analizy prowadzone w wiekach XX i XXI wskazują na istotne powiązania pomiędzy wskaźnikami hospitalizacji psychiatrycznych, uzależnień oraz samobójstw a okresami recesji gospodarczej i wzrostu bezrobocia. Istnieją jednak dowody empiryczne wskazujące, że określone rozwiązania z zakresu polityki społecznej pozwalają ograniczać negatywny wpływ kryzysów ekonomicznych na zdrowie psychiczne.
Równocześnie z ustaleń WHO wynika, że wszelkie kryzysy społeczne i humanitarne skutkują wzrostem przemocy wobec kobiet i przemocy domowej oraz narażeniem osób wiktymizowanych na takie zaburzenia jak zaburzenia stresu pourazowego i inne zaburzenia będące skutkiem stresu, włączając w to zaburzenia lękowe i depresyjne.
Kryzysy społeczne spełniające kryteria traumy zmian społecznych mogą nie tylko bezpośrednio traumatyzować jednostki na masową skalę, lecz także tworzyć warunki dla powstawania traumy zastępczej oraz aktywować mechanizmy związane z przeżywaniem dziedziczonej traumy międzypokoleniowej. W tych warunkach destabilizacji ulegają więzi społeczne, a zatem ograniczeniu ulega potencjał wsparcia społecznego. W niektórych przypadkach generuje to mechanizmy kompensacyjne, których zasięg jest jednak ograniczony.
Powyższe kwestie zostaną omówione na przykładach: (1) pandemii COVID-19, (2) wojny w Ukrainie oraz (3) konfliktu społecznego wywołanego orzeczeniem TK z 22.10.2020 w sprawie zaostrzenia prawa aborcyjnego w Polsce. Na wykładzie przedstawione zostaną wyniki badań ilustrujących wpływ w/w kryzysów społecznych na kondycję psychiczną jednostek. W kontekście danych wskazujących na społeczną powtarzalność określonych zakłóceń dobrostanu psychicznego przywołane zostaną najnowsze badania nad empatią pozwalające sformułować odpowiedź na pytanie – czy konsekwencją powszechności doświadczenia kryzysów emocjonalnych i kryzysów zdrowia psychicznego jest powszechność zrozumienia tych problemów oraz empatii wobec osób ich doświadczających? Wykład połączony będzie z dyskusją z udziałem słuchaczy_ek.

Prowadzący: Prof. UAM dr hab. Monika Frąckowiak-Sochańska 
Jednostka: Wydział Socjologii

Termin: 24 października 2025, godzina 10:45-12:15

Miejsce: Kampus Morasko, sala – informacja wkrótce 

Link do zapisu: zapisz się